İki Savaş Arası Dönemde Türk-Romen İlişkileri

Abstract

Türkiye ve Romanya iki savaş arası dönemde diplomatik alanda yakın ilişki kurmuşlardır. Bunun en güzel örneği Balkan Antantı’nın oluşmasında gösterdikleri işbirliğidir. Daha 1926 yılında bir araya gelen Türk-Romen diplomatlar “Balkanlar Balkanlılarındır” söylemini benimsemişlerdir. Bu söylem hayata 1930’larda geçirilmiştir. Bunun iki önemli nedeni vardır: Birincisi, 1929 Dünya Ekonomik Krizi iki ülkeyi de aynı şekilde etkilemiş ve bunu fırsat bilen Türkler ve Romenler her alanda işbirliğini arttırmışlardır. İkinci neden, Mussolini İtalya’sının gittikçe artan saldırgan politikası bu iki ülkeyi bölgesel stratejiler geliştirmeye itmiştir. Balkan konferansları ile başlayan işbirliği 1934 yılında Balkan Antantı’nın oluşmasıyla doruğa ulaşmıştır. Bu süreç içinde Türk Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras ile Romanya Dışişleri Bakanı Nicolae Titulescu’nun çabaları önemli yer tutar. Pax Britannica’dan Pax Americana’ya geçiş döneminde, iki ülke de hem iç hem dış politika alanında özerk stratejiler geliştirmeye çalışmışlardır. Benzer ekonomiye sahip olan bu iki ülke aynı zamanda devletçilik politikaları gütmüşlerdir. Bu süreçte ekonomik olarak zamanla Almanya’ya bağımlı hale gelmişlerdir. Türkiye Almanya’ya olan bağımlılığını dengelemek ve İtalyan tehdidine karşı tedbir alabilmek için İngiltere’ye daha çok yakınlaşmıştır. Romanya da benzer çabalar göstermesine rağmen, iktidarın değişmesi ile hem ekonomik hem de siyasi yönden Almanya’ya daha bağımlı hale gelmiştir. Bunun sonucunda da İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye tarafsız kalmış oysa Romanya savaşa katılarak Almanya’nın yanında yer almıştır.