Yeni Türk dış politikası''nın ekonomi politiği: eleştirel bir yaklaşım

Abstract

In the recent Turkish foreign policy literature, political economy approaches have started to emerge in addition to the burgeoning international relations analyses. The political economy perspectives that consider foreign policy as a complex web of dynamic interaction between politics, economics and international relations, contribute significantly to more comprehensively furthering the understanding of foreign policy proactivism in Turkey. However, the current literature mainly concentrates on the role of economy in the new Turkish foreign policy within a descriptive framework rather than adopting a critical approach. Therefore, with the aim of filling the aforementioned gap in the literature, this study puts an emphasis on the constraints of the Turkish economy to be employed as a practical hand in Turkish foreign policy. This study highlights the importance of the transformation of Turkish political economy into a “proactive state” structure in order to operationalize economy as a sustainable vehicle in foreign policy. In this regard, this study discusses the three fundamental constraints (1) lack of comprehensive industrial strategy, (2) asymmetric structure of foreign trade and (3) social polarization/lack of synergy. / Türk dış politikası üzerine son dönemde yapılan akademik çalışmalarda, politik ekonomi yaklaşımlarından da istifade edilmeye başlandığı görülmektedir. Dış politikayı ekonomi-siyaset ve uluslararası ilişkilerin dinamik etkileşim kümesi olarak inceleyen söz konusu yaklaşımlar, Türk dış politikasının yapısal dinamiklerini analize imkân tanıyan kavramsal zeminin oluşmasına katkı sağlamıştır. Ancak mevcut literatürde, daha çok, ‘yeni Türk dış politikası’nda ekonominin yeri ve rolü üzerinde durulmakta, eleştirel bir yaklaşım yerine, ‘açıklayıcı’ perspektifler öncelenmektedir. Literatürdeki söz konusu eksikliğin giderilmesine katkı sağlamayı amaçlayan bu çalışmada, ‘yeni Türk dış politikası’nda sorun çözücü bir unsur olarak ekonominin kısıtları üzerinde durulmakta, ekonominin dış politikada sürdürülebilir bir araç olarak kullanılabilmesi için Türkiye’nin politik ekonomisinin “proaktif devlet” yapısına dönüşmesinin gerekliliği vurgulanmaktadır. Bu kapsamda, çözülmesi gereken üç temel kısıt olan (1) kapsamlı sanayi stratejisinin eksikliği, (2) dış ticaretin asimetrik yapısı ve (3) toplumsal kutuplaşma/sinerji eksikliği tartışmaya açılmaktadır.