Aşırı veri toplanmasının hâkim durumun kötüye kullanılması kapsamında değerlendirilmesi

Abstract

Competition law and personal data protection law are two separate fields. However, in recent years, technological advancement has led to the emergence of data-driven markets. Enterprises operating in data-driven markets generally do not charge users a monetary fee. In these markets, users' data hold significant importance, and this new business model has brought about unconventional competition law violations within the scope of traditional competition law. Accordingly, competition authorities conducted investigations to determine whether the protection of personal data constitutes a competition parameter. Recently, competition authorities have issued decisions indicating that the excessive data collection by digital platforms constitutes an abuse of dominance. In this study, the excessive data collection by digital platforms was examined in the context of the abuse of dominance. To do this, the economic characteristics of digital platforms that especially encourage concentration were considered, and the importance of "personal data" in the context of competition law and its specific function in digital markets was analysed. Subsequently, the classification of excessive data collection under the theories of harm related to the abuse of dominance was examined in light of similar judicial decisions. In the next section, the decisions of both German and Turkish competition authorities regarding Facebook's data processing policy and the points at which these decisions diverge were evaluated. Finally, the developments in the legislation of Germany, the European Union, and Turkey were compared, given the inability of the existing competition law to effectively respond to the rapidly evolving needs of digital markets.

Rekabet hukuku ile kişisel verilerin korunması hukuku birbirinden ayrı alanlardır. Bununla birlikte son yıllarda teknolojinin gelişmesiyle birlikte veri temelli piyasalar ortaya çıkmıştır. Veri temelli piyasalarda faaliyet gösteren teşebbüsler, kullanıcılardan çoğunlukla maddi bir ücret talep etmemektedir. Bu piyasalarda, kullanıcıların verileri büyük önem taşımakta olup bu yeni iş modeli, geleneksel rekabet hukuku kapsamında alışılagelmedik rekabet hukuku ihlallerini beraberinde getirmiştir. Buna yönelik olarak rekabet otoriteleri, kişisel verilerin korunmasının, rekabet unsuru teşkil edip etmediğine yönelik incelemeler gerçekleştirmişlerdir. Son dönemlerde rekabet otoritelerinin, dijital platformlarca aşırı veri toplanmasının hâkim durumun kötüye kullanılmasını teşkil ettiğine yönelik kararları bulunmaktadır. Bu çalışmada, dijital platformların aşırı veri toplamaları, hâkim durumun kötüye kullanılması bağlamında incelenmiştir. Bunun için öncelikle, dijital platformların özellikle yoğunlaşmayı teşvik eden iktisadi özellikleri de göz önünde bulundurularak "kişisel verilerin" rekabet hukuku bağlamındaki önemi ve özellikle de dijital piyasalardaki fonksiyonu incelenmiştir. Ardından aşırı veri toplanmasının, hâkim durumun kötüye kullanılması kapsamındaki zarar teorileri altındaki tasnifi, benzer yargı kararları ışığında incelenmiştir. Bir sonraki bölümde ise hem Alman hem de Türk rekabet otoritelerinin, Facebook'un veri işleme politikası kapsamında verdiği kararlar ve bunların birbirinden ayrıldığı noktalar değerlendirilmiştir. Son olarak, dijital piyasaların hızlı gelişen ihtiyaçlarına mevcut rekabet hukuku mevzuatı kapsamında etkili şekilde cevap verilememesi üzerine Almanya, Avrupa Birliği ve Türkiye mevzuatındaki gelişmeler, karşılaştırmalı olarak irdelenmiştir.