Marriage-based naturalization applicants' experience with unwritten requirements and bureaucratic discretion: The case of Turkey

Abstract

In Turkey, Law No. 4866 (2003) represented a significant turning point in naturalized citizenship through marriage, simultaneously restricting and enabling access. While it permitted naturalization through marriage for men for the first time, it also revoked the automatic grant of citizenship through marriage for women and imposed various conditions on those applying. The passage of Law No. 5901 (2009) set forth additional requirements for marriage-based naturalization and established the Citizenship Application Review Commission. Each of these developments increased the role of bureaucratic officials—and bureaucratic discretion—in the naturalization process. In their dual role as de facto policy makers and as gatekeepers of the symbolic boundary of the state, bureaucratic officials determine who meets citizenship requirements and (re)define what is and is not in the public interest. Fieldwork, consisting of responses to an online survey and in-depth interviews with those applying for or granted citizenship through marriage as well as attorneys and consultants working with citizenship applicants, allows an applicant-centered examination of the role of bureaucratic discretion in within the Turkish context. I argue that bureaucratic discretion—demonstrated through unofficial policies and additional requirements imposed on would-be citizens by bureaucratic officials—is utilized in support of specific understandings of the Turkish national identity, a legacy of historical and contemporary nation building efforts. This leads to disparate marriage-based naturalization trajectories and outcomes as well as implicitly making marriage-based naturalization part of the ongoing nation-building project, requiring that applicants perform their understanding of the Turkish identity throughout the application process.

4866 Numaralı Kanun (2003) Türkiye'de evlenme yoluyla vatandaşlık kazanılması hususunda önemli bir dönüm noktası olmuş, bir yandan gerekli koşulları sıkılaştırırken, bir diğer yandan da çeşitli kısıtlamaları kaldırmıştır. Erkekler için evlenme yoluyla vatandaşlık kazanımı ilk defa mümkün kılınırken, kadınlar için evlilik yoluyla doğrudan vatandaşlık kazanılma uygulamasına son verilmiş ve vatandaşlığın kazanılması çeşitli koşullara bağlanmıştır. 5091 Numaralı Kanun'un (2009) yürürlüğe girmesiyle ise, evlenme yoluyla vatandaşlık kazanılmasına ek koşullar getirilmiş ve Vatandaşlık Başvuru Değerlendirme Komisyonu kurulmuştur. Tüm bu gelişmeler, vatandaşlık kazanılması sürecinde yetkili bürokratların rolünü ve bürokratik takdir yetkilerini arttırmıştır. "De facto" kanun yapıcı ve devlet sınırlarının sembolik koruyucuları olarak çifte rol üstlenen bürokratlar, şahısların vatandaşlık için gereken koşulları yerine getirip getirmediğini belirlemekte ve toplumsal fayda açısından neyin doğru ya da neyin yanlış olduğuna karar vermektedirler. İnternet üzerinden yapılan anketlere verilen yanıtlar, evlenme yoluyla vatandaşlık başvurusunda bulunmuş veya vatandaşlık kazanmış kişilerin yanı sıra avukatlar ve vatandaşlık başvurularında uzmanlaşmış danışmanlarla yapılmış olan detaylı görüşmeleri içeren saha çalışmaları, Türkiye bağlamında bürokratik takdir yetkisinin kullanımının başvuru sahibi açısından incelenmesini mümkün kılmıştır. Gayrı resmi uygulamalar ve bürokratlar tarafından dayatılan ek koşullardan anlaşıldığı üzere, bürokratik takdir yetkisinin, tarihsel ve çağdaş değerler ışığında Türk ulusal kimliğinin oluşturulması çabalarına destek olması amacıyla kullanıldığını öne sürmekteyim. Bu durum evlilik yoluyla vatandaşlık kazanımı hususunda tutarsız süreç ve sonuçlara neden olup, evlilik yoluyla vatandaşlık kazanılmasını üstü kapalı bir biçimde devam etmekte olan ulus-inşa prrojesi bir parçası haline getirmekte, başvuru süreci boyunca, başvuru sahiplerinin Türk kimliğine aşinalıklarına dair bir performansı gerekli kılmaktadır.