Türkiye, dış politika ve Orta Doğu'nun yeniden yapılanması

Abstract

The changing nature of international relations in the post-Cold war era, and its deepening in the post-9/11 era have been generating important impacts on Turkish Foreign Policy, and requiring it to be more proactive, constructive and multilateral. Moreover, purely security oriented foreign policy behaviour has been functioning as problem-reinforcing rather than problem-solving for Turkish Foreign Policy, which is requiring us to link democracy-economic development- security as relational and intertwined aspects of foreign politics. It is in this sense that, this paper attempt to put forward the main parameters of Turkish Foreign Policy today, and with regard especially to the pronlem of Middle East. / Soğuk Savaş’ın bitimiyle başlayan ve 11 Eylül terör saldırısı sonrası giderek derinleşen uluslararası ilişkilerde ve dünya siyasetinde yaşanan değişim sonucu, Türkiye’nin dış politika alanında yaşadığı sorunlar artık çok-boyutlu bir dış politika anlayışını gerekli kılıyor. Salt güvenlik temelli dış politika formülasyonları Türkiye için sorun-çözücü değil, sorun-yaratıcı bir işlev görüyor. Bu durumda geliştirilmesi gereken dış politika anlayışı, artık güvenliği ekonomik kalkınma ve demokratikleşmeye öncül gören, dış ilişkileri iç ilişkilerden tamamen ayıran, iki-taraflı ve tek-boyutlu bir anlayış olmamalıdır. Aksine, Türkiye dünyaya ve çevresinde oluşan gelişmelere uluslararası ilişkiler kuramını ve dünya politikasını iyi okuyan, çok-boyutlu, tarihsel, etik ve “güvenlik-ekonomik kalkınma ve demokratikleşme süreçlerini” ilişkisel ve bağlantılı gören bir dış politikayla yaklaşmalıdır. Bu bağlamda, en önemli ve aydınlatıcı örnek olay, 11 Eylül ve onun sonrasında yaşanan Orta Doğu bölgesinin yeniden-yapılanma tasarımı ve bağlamda yaşama geçirilen Irak Savaşı ve sonrası Lübnan sorunudur. Bu çalışmada, Irak Savaşı’ndan Lübnan sorununa kadar geniş bir yelpazede hareket eden Orta Doğu’nun yeniden-yapılanma girişimine bağlı olarak “Türkiye’nin Orta Doğu dış politikasının ne olması gerekir?” sorusuna yanıt aranacaktır.