Negative dialectics as a new way of listening

Abstract

This article is centered on the claim that the entire philosophical enterprise of Theodor W. Adorno could be construed as an effort to develop and employ a new way of listening, which is modeled on Schoenberg’s “New Music” which celebrates the “emancipation of dissonance.” New music allows the unresolved and unreconciled social antagonisms to be heard. The experience of listening provided by new music lies at the very foundation of his thinking as the motor of his philosophy. Governed by the mechanisms ofconceptualization,inwhicheverythingthatisnon-conceptualis eliminated or destructed, identity thinking represents a certain way of doing philosophy, which strives for the reconciliation of the contradictions. However, “negative dialectics,” reveals itself to be a never-ending self-interrogation of philosophy by making the non-conceptual the main issue of the concept itself, thus signaling at a “new” way of doing philosophy. What is new is precisely this new way of listening adopted by non-identity thinking, which allows us to remain at a critical distance towards the possibility reconciliation promised by identity thinking. By this new way of listening, our ears become attuned to hearing the repressed suffering of the singular and the non-conceptual within the totality. / Bu çalışmanın odağındaki iddia, Theodor W. Adorno’nun tüm felsefi çabasının yeni bir dinleme biçimi geliştirme teşebbüsü olarak okunabileceğini ileri sürer. Bu yeni dinleme biçimi,modelini, Arnold Schoenberg’in “disonansın özgürleşimi”ilkesine dayanan “Yeni Müzik”ten alır.Yeni Müzik, dinleyicisini bir şok etkisiyle yüzleştirerek çözülmeyen, uzlaştırılmayan, uysallaştırılmayan toplumsal çelişkileri duyulur kılar ve bunların üzerini örtmek için her an seferber olan rahatlatıcı ve regresif dinleme biçimlerini sürekli kesintiye uğratır. Adorno’nun müzik yazılarında detaylandırdığı bu yeni duyma ve dinleme biçiminin, yalnızca müzikle sınırlı kalmadığını, bunu felsefi düşüncesinin temeline yerleştirdiğini Negatif Diyalektik adlı eserinde görmek mümkündür. Kavram dışı olan şeyin yok sayıldığı, eritildiği, saf dışı bırakıldığı ve hatta katledildiği özdeşlik düşüncesi belirli bir felsefe yapma biçimine işaret eder; çelişkilerin uzlaştırıldığı bir diyalektiktir bu. Adorno’nun “negatif diyalektik” olarak adlandırdığı ise, esasen, kavram dışı olanın kavramın en önemli meselesi haline gelmesi itibarıyla “yeni” bir felsefe yapma biçimidir. Burada “yeni” olan, felsefenin yeni bir dinleme stratejisi benimsemesidir. Bu dinleme biçimi bizi özdeşliğin vaat ettiği uzlaşmaya karşı eleştirel bir mesafede tutacak olan şeydir; dolayısıyla bu dinleme biçimi sayesinde kulağımız bütünlük ve nesnellik içinde sakatlanan, kavram dışı diye yaftalanıp sessizliğe gömülen, dilsizleştirilen tekilliğin ıstırabını ve acı çığlıklarını duymaya yatkınlaşacaktır.