The monument of a Palaiologina and the Monastery of Kyra-Martha in Constantinople

Abstract

The relief slab 4020T preserved in the Istanbul Archaeological Museum is a masterpiece of Palaiologan art. According to its inscription, it came from the tomb monument of a nun whose name was Maria Palaiologina and whose carved portrait occupies the left part of the slab. The original position of the slab must have been the back wall of an arcosolium niche and its decoration prob-ably included a carved figure of the Virgin on the other side of the inscription. A painted or relief figure of Christ must have also been included in the composition, most likely on the upper part of the tomb. The nun portrayed on the slab has not been identified, but it is possible that she was Maria Palaiologina, sister of the emperor Michael VIII Palaiologos, who became a nun and founded the monastery of Kyra-Martha in Constantinople. In this case, the slab may have belonged to Maria’s tomb, which was located in the monastery. Nothing remains of the monastery, but it is known from the sources that it was close to monastery of Lips and that it was one of the most important female monasteries of Palaiologan Constantinople. / İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde korunan 4020T kodlu kabartma, Paleologos’lar devri sanatının bir şaheseridir. Üzerinde bulunan yazıta göre, adı Maria Palailogina olan ve portresi levhanın sol tara-fına yontulmuş olan bir rahibenin mezar anıtından gelmiştir. Levhanın özgün yeri, bir arcosolium nişinin arka duvarı olmalıdır ve muhtemelen süslemesi yazıtın diğer yanında Kutsal Bakire’nin yontulmuş bir figürünü içermiştir. İsa’nın boyanmış bir kabartma figürü de bu kompozisyonda, muhtemelen mezarın üst kısmında bulunuyor olmalıdır. Levhanın üzerinde portresi bulunan rahibe tanımlanamamıştır, fakat bu kişinin İmparator Michael VIII Paleologos’un kız kardeşi olan ve rahi-be olarak Konstantinopolis’teki Kyra-Martha Manastırı’nı kuran Maria Palaiologina olması olasılığı vardır. Bu durumda levha, manastırın içinde yer alan Maria’nın mezarına ait olabilir. Manastırdan günümüze hiçbir şey kalmamıştır, fakat Lips Manastırı’na yakın olduğu ve Palaiologos’lar devri Konstantinopolis’inin en önemli kadın manastırlarından biri olduğu kaynaklardan bilinmektedir*.