The making of a medical museum: Recontextualizing the Gülhane medical history collection in Ankara, Türkiye

Abstract

Medical museums play a crucial role in preserving the material culture of medicine, enhancing awareness of public health issues, and integrating medical history, humanities, and art into medical education. Initially serving didactic purposes in the 19th century, medical museums began to reassess and revitalize their roles in the 20th century in response to wars, socio-economic changes, and technological advancements. Along with integrating more interactive musicological practices, medical museums of the 21st century are now addressing issues such as the ethics of owning and exhibiting human remains, the decolonization of collections, and the need to increase information and awareness about public health issues. Medical museums have responded to new challenges with diverse solutions, from developing online platforms and modern technologies to initiating collaborative curatorial projects with local communities. This thesis examines the history and the current challenges facing medical museums in a national and international context. It then focuses on a case study: the Gülhane Medical History Collection, which is located in the Gülhane Research and Training Hospital and is affiliated with the Department of History of Medicine and Deontology at the University of Health Sciences in Ankara, the capital of Türkiye. The Gülhane Medical History Collection aims to achieve national and international recognition and be officially designated as a museum by the Turkish Ministry of Culture and Tourism. To evaluate and provide recommendations about the current curatorial practices, and potential of the collection, this thesis explores the exhibition strategies used at medical museums in Türkiye and around the world. It then examines many of the objects in the Gülhane collection to determine how they could be recontextualized to address some of the contemporary issues facing medical museums. Following an assessment of the current exhibition space, displays, and technical limitations, this thesis recommends future directions for documenting, conserving, and ethically managing the Gülhane collection. Additionally, it aims to propose practical and sustainable collection management policies and curatorial strategies that are aligned with ICOM's definition of a museum and follow the best practices in managing medical museums.

Tıp müzeleri, tıp ile alakalı maddi kültürü korumak, halk sağlığı konularında farkındalığı artırmak ve tıp tarihini, beşerî bilimleri ve sanatı tıp eğitimine entegre etmek açısından önemli bir rol oynamaktadır. Başlangıçta 19. yüzyılda büyük ölçüde eğitici amaçlarla hizmet veren tıp müzeleri, 20. yüzyılda savaşlar, sosyo-ekonomik değişimlere ve teknolojinin gelişimine yanıt olarak toplumdaki rolleri yeniden değerlendirilmeye ve canlandırılmaya başlanmıştır. 21. yüzyılın tıp müzeleri, daha etkileşimli müzecilik uygulamalarını entegre etmenin yanı sıra, insan kalıntılarının bulundurulması ve sergilenmesi gibi etik meseleler, koleksiyonların sömürgecilikten çıkarılması ve halk sağlığı konularında bilgi ve farkındalığı artırma ihtiyacı gibi konularla da ilgilenmektedir. Tıp müzeleri, önlerine çıkan güncel sorunlara, çevrimiçi platformlar ve yeni teknolojilere ayak uydurmayla beraber yerel topluluklarla işbirlikçi küratöryel projeler gibi disiplinler arası çalışmalar ile yanıt vermektedir. Bu tez, ulusal ve uluslararası bağlamda tıp müzelerinin tarihini ve günümüzde karşılaştıkları zorlukları incelemektedir. Ardından bir vaka çalışması üzerinde yoğunlaşmaktadır: Türkiye'nin başkenti Ankara'da Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tıp Tarihi ve Deontoloji Anabilim Dalı'na bağlı Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde bulunan Gülhane Tıp Tarihi Koleksiyonu. Gülhane Tıp Tarihi Koleksiyonu, ulusal ve uluslararası tanınırlık kazanmayı ve Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından resmi bir tıp müzesi olarak belirlenmeyi hedeflemektedir. Bu tez, mevcut küratörlük uygulamalarını değerlendirmek ve koleksiyonun potansiyeli hakkında önerilerde bulunmak için, Türkiye'den ve dünyadan farklı tıp müzelerini incelemektedir. Daha sonra koleksiyondaki birçok objeyi, tıp müzelerinin karşılaştığı güncel sorunlara çözümleri ele alacak şekilde nasıl yeni bir bağlamda ele alınabileceğini araştırmaktadır. Mevcut sergi alanı ve teknik kısıtlamaları da göz önüne alarak bu çalışma, Gülhane koleksiyonunun belgelenmesi, korunması ve etik bir şekilde yönetilmesi için atabileceği adımları önermektedir. Bu adımlarla birlikte ICOM'un müze tanımı ve tıp müzelerini yönetmede en iyi uygulamalarla uyumlu pratik ve sürdürülebilir koleksiyon yönetim politikaları ve küratörlük stratejileri sunmayı amaçlamaktadır.