Transdiagnostic factors in depression and anxiety symptoms

Abstract

This doctoral thesis traverses the associations between transdiagnostic factors of time perspective (TP), cognitive and behavioral processes (i.e., cognitive fusion (CF) and experiential avoidance(EA)), emotion reactivity construct, and cognitive/behavioral emotion regulation strategies and the pathways these factors impact psychological distress (i.e., depressive and anxious symptomology). Three interlinked studies make up this thesis framework and try to procure an exhaustive explanation of how these transdiagnostic factors affect psychological distress. The first study explores the roles of experiential avoidance and cognitive fusion (highlighted in the Inflexahex or psychological inflexibility in the acceptance and commitment therapy paradigm) as serial exchanging mediators in the association between Deviation from a Balanced Time Perspective (DBTP) and symptoms of depression and anxiety. Employing a sample of 203 participants (155 female) aged 17-73 (M = 28.45, SD = 11.43), this investigation showed that CF and EA mediated the association between DBTP and depression and anxiety symptoms. Furthermore, a reveres mediation model was tested, and results indicated significant mediation for depression symptoms. The findings of this study accentuate the cardinality of targeting cognitive and behavioral processes such as CF and EA in therapeutic interventions for individuals prone to symptoms of depression and anxiety due to unbalanced time perceptions. The second study used a three-wave longitudinal assessment with 148 university students (82 males, 55.4%) to examine the predictive role of emotion reactivity and DBTP on symptoms of depression and anxiety. Findings showed that higher rates of DBTP in baseline assessment predicted elevated levels of depression and anxiety, while in the long run, DBTP was linked with reduced levels of anxiety. According to the latent growth curve mediation modeling, DBTP and negative time perspective (i.e., past negative, present fatalistic, future negative) acted as mediators for the baseline assessment between emotion reactivity and symptoms of depression and anxiety. However, for the longitudinal part of the assessment, DBTP suppressed the associations between emotion reactivity and anxiety and did not mediate the associations with depression. These findings indicate how TP can be a dynamic construct and the importance of considering contextual factors in assessing these associations with psychological distress. The third study extends the inquiry cross-culturally (i.e., culture as moderator) by examining 513 Iranian (301 males, 58.7%) and 470 Turkish participants (119 males, 25.3%) to understand the mediating roles of adaptive/maladaptive, cognitive/behavioral emotion regulation strategies between DBTP and symptoms of depression and anxiety. The findings showed robust associations between DBTP, cognitive and behavioral emotion regulation strategies, and symptoms of depression and anxiety in both cultures. Maladaptive cognitive and behavioral emotion regulation strategies mediated the associations between DBTP and depression and anxiety in both cultures. Adaptive cognitive emotion regulation strategies showed a mediating role only for the Iranian sample. The possible socio-cultural and psychological factors affecting these associations were discussed. Conclusions The present thesis emphasizes how essential transdiagnostic factors are for comprehending psychological distress. Integrating the findings from these three research can provide an excellent basis to develop efficacious interventions that reduce psychological distress by accounting for contextual and cultural factors. In relevant sections, the practical implications for tailored therapies are addressed based on the results of each study. By addressing the subtleties of cognitive, emotional, and behavioral processing, this research increases our knowledge of the factors behind psychological distress and has applications for individualized and process-based mental health interventions.Bu doktora tezi, zaman perspektifi (ZP), bilişsel ve davranışsal süreçler (yani bilişsel birleşme (BB) ve deneyimsel kaçınma (DK)), duygusal tepki verme yapısı ve bilişsel/davranışsal duygu düzenleme stratejileri gibi transdiyagnostik faktörler ile psikolojik sıkıntı (yani depresif ve kaygı semptomatolojisi) üzerindeki yollar arasındaki ilişkileri inceliyor. Tez çerçevesini oluşturan üç bağlantılı çalışma, bu transdiyagnostik faktörlerin psikolojik sıkıntıyı nasıl etkilediğine dair kapsamlı bir açıklama sunmaya çalışmaktadır. Birinci çalışma, Dengeleyici Bir Zaman Perspektifinden Sapma (DZPS) ile depresyon ve kaygı semptomları arasındaki ilişkide deneyimsel kaçınma ve bilişsel birleşmenin (Kabul ve Kararlılık Terapisi paradigmasındaki Inflexahex veya psikolojik esneklik kavramında vurgulanan) ardışık değişken aracılar olarak rollerini araştırıyor. 17-73 yaşları arasındaki (M = 28.45, SD = 11.43) 203 katılımcıdan (155 kadın) oluşan bir örneklem kullanılarak yapılan bu inceleme, BB ve DK'nın DZPS ile depresyon ve kaygı semptomları arasındaki ilişkiyi aracılık ettiğini gösterdi. Ayrıca, ters bir aracılık modeli test edilmiş ve sonuçlar, depresyon semptomları için anlamlı aracılık olduğunu ortaya koymuştur. Bu çalışmanın bulguları, dengesiz zaman algılarından kaynaklanan depresyon ve kaygı semptomlarına eğilimli bireyler için bilişsel ve davranışsal süreçleri (BB ve DK gibi) hedef alan terapötik müdahalelerin önemini vurgulamaktadır. İkinci çalışma, 148 üniversite öğrencisi (82 erkek, %55.4) ile yapılan üç aşamalı bir boylamsal değerlendirme kullanarak duygusal tepki verme ve DZPS'nin depresyon ve kaygı semptomları üzerindeki öngörücü rolünü incelemiştir. Bulgular, temel değerlendirmede daha yüksek DZPS oranlarının depresyon ve kaygı seviyelerini artırdığını, ancak uzun vadede DZPS'nin kaygı düzeylerinin azalmasıyla ilişkili olduğunu gösterdi. Gizli büyüme eğrisi aracılık modeline göre, DZPS ve olumsuz zaman perspektifi (örneğin, geçmiş olumsuz, şimdiki kaderci, gelecek olumsuz), duygusal tepki verme ile depresyon ve kaygı semptomları arasındaki temel değerlendirme için aracılar olarak işlev gördü. Bununla birlikte, boylamsal değerlendirmenin uzun vadeli kısmında DZPS, duygusal tepki verme ile kaygı arasındaki ilişkiyi baskıladı ve depresyon ile olan ilişkileri aracılık etmedi. Bu bulgular, zaman perspektifinin dinamik bir yapı olabileceğini ve psikolojik sıkıntı ile olan bu ilişkilerin değerlendirilmesinde bağlamsal faktörlerin dikkate alınmasının önemini göstermektedir. Üçüncü çalışma, kültürler arası (yani kültürün moderatör olduğu) bir inceleme yaparak 513 İranlı (301 erkek, %58.7) ve 470 Türk katılımcıyı (119 erkek, %25.3) inceleyerek DZPS ile depresyon ve kaygı semptomları arasındaki ilişkide uyumlu/uyumsuz, bilişsel/davranışsal duygu düzenleme stratejilerinin aracılık rollerini anlamayı amaçlamaktadır. Bulgular, DZPS, bilişsel ve davranışsal duygu düzenleme stratejileri ile depresyon ve kaygı semptomları arasında her iki kültürde de güçlü ilişkiler olduğunu gösterdi. Uyumlu olmayan bilişsel ve davranışsal duygu düzenleme stratejileri, her iki kültürde de DZPS ile depresyon ve kaygı arasındaki ilişkide aracılık etti. Uyumlu bilişsel duygu düzenleme stratejileri yalnızca İran örnekleminde aracılık rolü gösterdi. Bu ilişkileri etkileyen olası sosyo-kültürel ve psikolojik faktörler tartışıldı. Sonuçlar Bu tez, transdiyagnostik faktörlerin psikolojik sıkıntıyı anlamadaki önemini vurgulamaktadır. Bu üç araştırmanın bulgularını birleştirerek, bağlamsal ve kültürel faktörleri dikkate alarak psikolojik sıkıntıyı azaltacak etkili müdahalelerin geliştirilmesi için mükemmel bir temel sunulabilir. İlgili bölümlerde, her çalışmanın sonuçlarına dayalı olarak özelleştirilmiş terapiler için pratik uygulamalara yer verilmiştir. Bilişsel, duygusal ve davranışsal süreçlerin inceliklerine odaklanarak, bu araştırma psikolojik sıkıntının ardındaki faktörlere dair bilgimizi artırmakta ve bireyselleştirilmiş ve süreç odaklı ruh sağlığı müdahaleleri için uygulamalar sunmaktadır.