Recovery of damages in respect of a third party's loss

Abstract

In cases where the person who suffered damage as a result of a breach of obligation or tort and the person who can claim compensation are different from each other, the problem of recovery of damages in respect of a third party's loss comes to the fore. This situation is described by the concept of a shift of loss. The injured person cannot claim compensation because he/she is not a party to the breached contract or, in the case of a tort, he/she is not the owner of the right the violation of which is legally sanctioned with compensation. The party to the contract or the owner of the violated right, on the other hand, cannot be compensated since he/she has not suffered any damage. However, the purpose of the legal principles that lead to this situation where no one can claim compensation is not to lead to such a result. In some exceptional cases, this problem can be solved by accepting a contract for the benefit of a third party by filling the contractual gap based on the hypothetical intent of the parties. Otherwise, there is an implicit gap in the law. In this study, this legal gap is filled by applying TCO 509 I by analogy, and the third party who suffered damage is provided with a compensation claim that can be asserted directly against the damaging party. Since this provision provides for a legal assignment, it is possible to benefit from the provisions on assignment of receivables by analogy in resolving some special issues that may arise (such as the defenses that the parties may assert against each other). When the concrete examples of shift of loss are specifically analyzed, it is seen that the theory developed in this study can fill an important gap in Turkish law.

Borca aykırılık veya haksız fiil sonucu zarara uğrayan kişi ile tazminat talebinde bulunabilecek kişinin birbirinden farklı olduğu durumlarda üçüncü kişinin zararının tazmini problemi gündeme gelmektedir. Bu durumda bir zarar kaymasından söz edilmektedir. Zarara uğrayan kişi aykırı davranılan borç ilişkisine taraf olmadığı ya da bir haksız fiil söz konusu olduğunda hukuken ihlâli tazminat yaptırımına bağlanan hakkın sahibi olmadığı için tazminat talep edememektedir. Borç ilişkisinin tarafı ya da ihlal edilen hakkın sahibi ise zarara uğramadığından bir tazminat alacağına kavuşamamaktadır. Hiç kimsenin tazminat talep edemediği bu durumun ortaya çıkmasına yol açan hukuk prensiplerinin amacı aslında böyle bir sonuca yol açmak değildir. Bu sorun kimi istisnai durumlarda tarafların farazi iradesine dayanarak sözleşme boşluğunun doldurulması yoluyla bir üçüncü kişi yararına sözleşmenin kabulü ile çözülebilir. Bunun dışında kalan hâllerde ise bir örtülü kanun boşluğu söz konusudur. Bu çalışmada bu kanun boşluğu TBK 509 I hükmünün kıyasen uygulanması ile doldurulmuş ve zarara uğrayan üçüncü kişi doğrudan zarar verene karşı ileri sürebileceği bir tazminat talebine kavuşturulmuştur. Bu hüküm bir yasal devir öngördüğünden, gündeme gelebilecek kimi özel meselelerin (tarafların birbirine karşı ileri sürebileceği savunmalar gibi) çözümünde alacağın devrine ilişkin hükümlerden kıyasen yararlanmak mümkün olmuştur. Zarar kaymasının meydana gelebileceği somut örnekler özel olarak incelendiğinde bu çalışmada geliştirilen teorinin Türk hukukunda önemli bir boşluğu doldurabileceği görülmektedir.