Business and human rights: mandatory human rights due diligence obligations

Abstract

While multinational companies contribute to the economies of the countries in which they operate, they can also cause negative effects such as environmental pollution, unsafe and unhealthy working conditions, insufficient wages, child labor and forced displacement of indigenous people, and as a result, human rights violations. In this paper, corporate human rights due diligence obligations, which serve the purpose of preventing human rights violations and environmental damage that may be caused by the commercial activities of multinational companies, are examined. In this context, nonbinding and voluntary legal texts, especially the United Nations Guiding Principles on Business and Human Rights are discussed. Then, the developments within the European Union are explained, and then certain national regulations are included. In terms of the national regulations, considering the export volumes with Turkey, the corporate human rights due diligence obligations under German, English, French and Dutch laws are examined. Finally, the effects of these developments especially on companies located in Turkey and in this regard the need for a reform under Turkish law are evaluated. / Çok uluslu şirketler faaliyette bulundukları ülkelerin ekonomilerine bir yandan katkı sağlarken aynı zamanda çevre kirliliği, güvensiz ve sağlıksız çalışma koşulları, yetersiz ücret, çocuk işçiliği ve yerli halkı zorla yerinden etme gibi olumsuz etkilere ve bunun sonucu olarak insan hakları ihlallerine neden olabilmektedirler. Bu çalışmada çok uluslu şirketlerin ticari faaliyetlerinin sebep olabileceği insan hakları ihlallerinin ve çevresel tahribatın engellenmesi amacına hizmet eden insan hakları durum tespit yükümlülükleri incelenmiştir. Bu çerçevede, başta Birleşmiş Milletler İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkeleri olmak üzere uygulanmaları gönüllülük esasına dayanan ve bağlayıcı olmayan hukuk metinleri ele alınmıştır. Daha sonra Avrupa Birliği bünyesindeki gelişmeler açıklanmış, ardından bazı ülkesel düzenlemelere yer verilmiştir. Ülkesel düzenlemeler bakımından Türkiye ile olan ihracat hacimleri göz önünde bulundurularak Almanya, Birleşik Krallık, Fransa ve Hollanda’daki iş dünyası ve insan hakları durum tespit yükümlülükleri kapsamında yaşanan gelişmeler incelenmiştir. Son olarak, Türk hukukundaki durum ve söz konusu gelişmelerin özellikle Türkiye’de yerleşik şirketler üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir.