Contemplation and action on leaving homeland : a mixed-methods study among physicians in Turkey

Abstract

International physician migration, a subtype of high-skilled migration, has become a notable phenomenon in global health due to its potential impact on the widening gaps of disparities in physician distribution and the sustainability of healthcare systems in emerging countries. This migration, like other high-skilled migration types, typically flows from low- and middle-income countries (LMICs) to high-income countries (HICs), with detrimental consequences for the healthcare systems of the origin countries. These consequences include reduced healthcare quality and more burden on systems that are already dealing with a high disease burden and low physician density (Packer et al., 2009). In the last five years, Turkey has witnessed a substantial rise in the migration of physicians. The Turkish Medical Association's (TTB) records of applications for Good Medical Certificates, which are necessary for practicing abroad, demonstrates this rising trend. Since 2021, migration rates have nearly doubled, exceeding 3,000 per year by 2023 (TTB, 2023). Considering that Turkey already has the lowest physician density among OECD countries, this trend presents further risks to maintaining high-quality healthcare (OECD, 2021). The objective of this study is to explore the key factors that contribute to the migration of physicians from Turkey, investigate the behavioural aspects of physicians' contemplation to migrate, and discover possible alternatives to migration. This study is designed as a mixed-method study, it utilizes surveys and semi-structured interviews to comprehensively examine the multifaceted aspects of this issue. The sample size included Turkish physicians who have considered or undertaken migration in the past five years. The theoretical framework incorporates the Push and Pull theory to explain the driving factors of migration and Hirschman's Exit-Voice and Loyalty (EVL) model to understand Turkish physicians' perceptions and behaviours regarding migration. Study findings showed push factors for physicians from Turkey had substantial effect on their migration decision and these factors mainly originate from physicians' dissatisfaction with overwhelming working conditions and broader concepts including economic instability, political and societal climate. This study also revealed that the exit overweighs voice and loyalty for physicians. Although efforts to voice their issues were made, these were seen as futile, prompting physicians to view migration as the only viable option. Both the disbelief in voicing concerns and the perception of push factors are shaped by a significant sense of hopelessness among participants, which appears to stem from physicians' dissatisfaction with the current political and societal atmosphere. The exit driven by this lack of hopelessness for change in Turkey causes migrating physicians to develop a complicated relationship with their migration decision.Bir nitelikli göç türü olarak, uluslararsı hekim göçü dünya üzerindeki hekim yopunluğu dağılımı ve sağlık sistemlerinin sürdürülebilirliği üzerinde önemli bir etkiye sahip olup kürsel sağlıkta dikkat çeken olgulardan biridir. Diger nitelikli göç türleriyle benzer bir şekilde, hekimler genellikle düşük ve orta gelirli ülkelerden yüksek gelirli ülkelere doğru göç etmektedir. Bu göç hareketi gönderen hali hazırda yüksek hastalık yükü ve düşük hekim yoğunluğu ile zorlanan sağlık sistemleri üzerine ekstra yük eklemekte ve sağlık kalitesini tehlike altına sokmaktadır (Packer et al., 2009). Türkiye'de özellikle son beş yıl içinde hekim göçü konusunda önemli bir artış yaşanmıştır. Bu artış Türk Tabipler Birliğinin (TTB) hekimlerin yurt dışında çalışabilmesi için gerekli olan İyi Hal Belgesi başvrularında görülmektedir. TTB'ye göre 2021 ve 2023 arasında hekimlerin İyi Hal Belgesi başvurusu yaklaşık %100 artmış ve 2023 yılında 3000 hekimi aşmıştır (TTB, 2023). Türkiye'nin OECD ülkeleri arasında en düşük doktor yoğunluğuna sahip olması göz önüne alındığında Türkiye için bu oranda bir hekim göçü sağlık sistemini önemli ölçüde tehdit etmektedir (OECD, 2021). Bu çalışmayla hekimlerin Türkiye'den göçme kararına katkıda bulunan temel faktörleri araştırmayı ve göç kararı sürecinin nasıl gerçekleştiğini anlamayı hedefliyoruz. Ayrıca bu çalışmaya hekimlerin göç dışında olası alternatiflerin varlığını araştırmayı amaçlıyoruz. Bu çalışma kesitsel bir karma yöntem çalışması olup örneklemi göç etme sürecinde olan ya da son 5 yıl içinde Türkiye'den göç etmiş hekimlerden oluşmaktadır. Göçü etkileyen motivasyonel faktörleri ve göç karar sürecini anlamak için İtme Çekme teorisi (Push &Pull Theory) ve Hirschman'ın Çıkış-Ses- Sadakat (Exit-Voice and Loyalty Theory) modeli kullanılmıştır. Çalışma bulguları, hekimlerin Türkiye'den göç etme kararında itici faktörülerin önemli yol oynadığı ve bu itici güçleri genelde doktorların çalışma koşulları, ülkenin ekonomik ve politik durumuyla alakalı memnuniyetsizlikleri oluşturmaktadır. Çalışma sonuçları ayrıca katılımcılar için göç'ün, Hirschman'ın "çıkış" konseptine denk gelen, savunuculuk ve Türkiye'ye duyulan sadakete göre daha ağır bastığını göstermektedir. Katılımcılar daha önce çeşitli savunuculuk hareketlerine katılmış olsada savunuculuk hareketleriyle anlamlı bir değişime ulaşılamayacağı düşüncesi hekimleri göç fikrine yönlendirmiş. Genel olarak ülkenin güncel ekonomik ve politik durumu katılımcılarda belirgin bir umutsuzluğa yol açmış olup bu değişime dair umutsuzluk göç kararını şekillendirmektedir. Öte yandan, göç kararının bu umutsuzluk hissinden köken alması hekimleri duygusal olarak zorlamakta olup hekimlerin kendi göçleriyle olan ilişkilerini karmaşıklaştırmaktadır.